PERSAMAAN VAN DER WAALS
-- persamaan keadaan yang lebih sesuai untuk mewakili gas sejati.
Mengapa persamaan ini diperkenalkan?
Pada tekanan tinggi (Þ ketumpatan molekul tinggi):
1. Isipadu gas yang diukur (dari eksperimen) > isipadu unggul*
Vsejati > Vunggul
2. Tekanan gas yang diukur < tekanan unggul**
Psejati < Punggul
*Isipadu unggul º isipadu ruang kosong yang tidak ditempati oleh molekul gas. Pada P rendah, jumlah isipadu molekul gas dianggap terlalu kecil (boleh diabaikan), maka Vunggul » V bekas.
Isipadu bekas = x = isipadu sejati
|
Isipadu unggul = x – y
**Tekanan unggul º tekanan gas bila tiada interaksi antara molekul.
Sebab-sebab terdapat perbezaan:
· Pada ketumpatan tinggi (V << atau P >>), molekul gas sendiri menempati pecahan isipadu yang ‘significant’. Oleh itu isipadunya mesti diambil kira dalam pengiraan.
· Daya tarikan antara molekul menyebabkan kekuatan hentaman dan kekerapan perlanggaran dengan dinding berkurang Þ P¯.
Pembetulan kepada persamaan gas unggul
Vunggul = Vsejati - nb
Punggul = Psejati + a
Þ (1)
a, b º pemalar-pemalar van der Waals.
Jika n=1,
(2)
di mana Vm = = isipadu molar
Contoh nilai-nilai pemalar vdW
| a/L2 atm mol-2 | b/10-2 L mol-1 |
H2 | 0.2476 | 2.661 |
O2 | 1.378 | 3.183 |
NH3 | 4.225 | 3.707 |
C6H6 | 18.24 | 11.54 |
Pemalar a berkaitan dengan besarnya daya tarikan antara molekul. Pemalar b berkaitan dengan saiz molekul. Nilai kedua-duanya bergantung kepada jenis gas.
Awas! Nilai a dan b berbeza bagi unit P dan V yang berbeza dari yang di atas.
Bagaimana persamaan van der waals boleh menjadi persamaan gas unggul?
(Hint: Gas sejati ® unggul bila P®0 dan T >>>)
Tulis semula pers. (2) dalam sebutan P:
P = (3)
Þ P =
Soalan:
1. Kiralah tekanan gas O2 pada 500 K dan isipadu molar 10 L.
2. Kiralah isipadu molar O2 pada 500 K dan 100 atm.
Anggapkan gas ini tidak unggul.
Sejauh manakah ketepatan persamaan van der Waals dalam meramalkan kelakuan gas sejati?
Isoterma van der Waals (diperolehi melalui pengiraan)
P * takat genting * } >Tc Tc <Tc Vm |
Perhatikan: Keluk-keluk di bawah takat genting mempunyai lengkungan minimum dan maksimum Þ gelungan van der Waals
Kesimpulan dari PERSAMAAN VAN DER WAALS
1. Persamaan van der Waals boleh diturunkan menjadi persamaan gas unggul apabila T tinggi dan Vm yang besar, iaitu
P = ÞÞ P =
Oleh itu isoterma gas van der Waals akan menyerupai isoterma gas unggul pada keadaan-keadaan tersebut.
2. Cecair dan gas wujud bersama-sama bila kesan kohesif (jelekitan) dan serakan seimbang. Ini terjadi pada gelungan van der Waals (di bawah takat genting) di mana:
A : timbul dari tenaga kinetik dan daya tolakan (Þ kesan serakan)
B: timbul dari daya tarikan (Þ kesan kohesif)
3. Pemalar-pemalar genting ada kaitan dengan pemalar vdW.
Isoterma vdW pada suhu gentingnya mempunyai satu titik lengkuk balas. Pada titik ini
Pc = (4)
(5)
dan (6)
Penyelesaian (4) - (6) mendapatkan
Vc = 3b ; Pc = ; Tc = |
Faktor ketermampatan genting
Zc = (7)
Latihan: 1. Nyatakan a, b dan R dalam sebutan Pc, Vc dan Tc. 2. Buktikan Zc = 3/8 atau 0.375 bagi semua gas |
Persamaan keadaan terturun
-- diperolehi apabila persamaan vdW diungkapkan dalam sebutan pembolehubah-pembolehubah terturun iaitu
Pr º ; Vr º ; Tr º
Latihan: Ungkapkan persamaan vdW bagi 1 mol gas dalam sebutan Pr, Vr dan Tr.
Panduan: Gunakan persamaan (2). Tukarkan P, Vm dan T ke dalam sebutan Pr, Vr dan Tr. Tukarkan a, b dan R ke dalam sebutan Pc, Vc dan Tc (lihat jawapan latihan di belakang).
Persamaan (2):
Þ (8)
Persamaan ini hanya satu hampiran. Sesuai untuk gas2 yang berbentuk sfera dan tidak berkutub. Perhatikan: Persamaan keadaan terturun mempunyai bentuk yang sama dengan persamaan vdW tetapi sebutan a dan b hilang. Ini bermakna ia tidak bergantung kepada identiti gas seperti pers. vdW.
Prinsip Keadaan Sepadan
(Principle of Corresponding States)
º Pada isipadu terturun (Vr) dan suhu terturun (Tr) yang sama, semua gas sejati akan mengenakan tekanan terturun (Pr) yang sama.
Maknanya, tak kira apa jenis gaspun, asalkan mana-mana 2 nilai pembolehubah terturun mereka sama, nilai pembolehubah ke-3 juga mesti sama. Ini menunjukkan pers. (8) boleh dipakai oleh sebarang gas.
Jika Pr diplot mln. Vr ataupun Z mln. Pr pada satu nilai Tr tertentu, graf yang sama akan diperolehi tak kira apa jenis gasnya.
Graf Z mln. Pr bagi 4 jenis gas pada tiga nilai Tr
|
Perhatikan: Keempat-empat gas mempunyai titik di atas garisan keluk yang sama. Bermakna kesemuanya menghasilkan graf yang sama bentuk pada Tr yang sama. Angka yang tertulis di atas setiap keluk itu ialah nilai Tr.
Lain-lain Persamaan keadaan
1. Persamaan Berthelot
P =
2. Persamaan Dieterici
P =
3. Persamaan Virial
P =
B(T), C(T),..... dipanggil pekali virial kedua, ketiga dan seterusnya. Pekali itu ialah fungsi suhu.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar